Semaver Öykü İncelemesi
Ali iş bulmuştur.
Annesiyle birlikte henüz yeni oluşmaya başlayan sanayiye yakın bir mahallede
yoksul ancak mutlu bir yaşam sürmektedir. İnançlı bir kadın olan annesi oğluna
çok düşkündür. Babanın ölmüş olduğunu öyküyü okurken hissederiz.
Semaverin öyküdeki
varlığı aslında Ali’nin annesiyle birlikte sürdürdüğü hayatın ifadesidir. Sait
Faik’in eşiz söylemiyle “sabahın
saadetinin istihsal edildiği” nesnedir. Semaverin işlevini yitirmesi,
durması, ortadan kalkması aslında Ali’nin annesinin ölümüyle eşzamanlıdır.
Öykünün sonunda
semaverin yerini sembolik olarak insan sevgisiyle anlatılan “kıymettar elleri salep fincanını kucaklayan”,
“kendileri bir semaver gibi tüten”
işçiler, esnaflar ve öğrenciler alır ki bu Ali’nin toplumun içersinde var
olmasının göstergesidir.
Öyküde Ali’nin
annesinin soğumaya başlamış yanakları, ölümün soğukluğu, Ali’nin ölü bedeni
ısıtmaya çalışması, bunda çaresiz kalması, “o
kadar korkunç değil ama soğuk” diye belirtilmesi, ölümün birdenbire
gelivermesi, insanın ölüme alışması... Bütün bunlar yazar tarafından birkaç
cümleyle etkileyici bir biçimde anlatılır.
Sait Faik’in Semaver
adlı öyküsü, ilk dönem eserlerindendir. Anlatımı diğer öykülerinden farklıdır.
Öyküde ana mekân
Ali’nin evidir. Diğer mekânlar ise Haliç ve çalıştığı fabrikadır. Zaman kıştır.
Bunu salep içmelerinden ve semaverin kaynamasından anlıyoruz. “Sabahleyin Ali’nin bir semaver, bir de
fabrikalarının önünde bekleyen salep güğümü hoşuna giderdi.”
Öykü, “ilahi bir
anlatıcının” bakış açısıyla anlatılmış bir “durum öyküsü” dür.
Öyküde anlatım tekniği
olarak “diyalog”, “monolog”, “betimleme”
ve “benzetmeler” kullanılmıştır.
Semaver adlı öykü,
yazarın 1936’da basılan Semaver adlı kitabında yer almaktadır. Kitap daha sonra
“Varlık” yayınları tarafından pek çok kez yayınlanmıştır.
Yazar bu öyküsünde fakir insanların da mutlu yaşayabileceğini dile getirir. Çoğunlukla kendi gözlemlediği izlenimleri öykülerinde anlatan yazar, bu öyküde işçi Ali’yi anlatmaya çalışır. Bu nedenle öyküdeki bazı detaylar yapay görünür. Semaver, Sait Faik öykülerinin geçirdiği gelişimi anlamak açısından okunması gereken bir öyküdür.
