Pandomima Öykü İncelemesi

Öykü Hakkında

Pandomima adlı öykü, Samipaşazade Sezai’nin yazmış olduğu “Küçük Şeyler” adlı kitabın son öyküsüdür.

Öykünün Özeti

İnsanları güldürmeyi, eğlendirmeyi kendine iş edinmiş Paskal, yalnız, kimsesiz ve mutsuz bir tiyatro oyuncusudur.

Seyircilerden Eftalya adlı genç bir kıza âşıktır. Ancak bu gizli bir aşktır. Aşkını kimselere söyleyemez. Birkaç hafta tiyatroya gelmeyen genç kız başka biriyle evlenmiştir. Eftalya, bir gün tiyatroya kocasıyla birlikte gelir.

O gece evine hüzünlü bir şekilde dönen Paskal, ertesi gün evinde asılı bir şekilde bulunur. Görenler Paskal’ın ölü taklidi yaptığını zanneder. Ancak Paskal, gerçekten ölmüştür.

Kişiler

Öykünün başkahramanı Paskal, 33 yaşında, insanları güldürmeyi kendine meslek edinmiş bir pandomima oyuncusudur. Paskal, şişman, yalnız, kimsesiz ve mutsuz biridir.

Eftalya, Paskal’ın âşık olduğu genç kızdır. Sürekli pandomima seyretmeye gelir. Paskal’ın ona âşık olduğundan haberi yoktur. Başka biriyle evlenerek Paskal’ın tüm hayallerini yıkmıştır.

Diğer kişiler; ihtiyar Rum kadın, Eftalya’nın validesi ve mahallelilerdir.

Yer (Mekân)

Olayın geçtiği yerler; Haseki, yeni bahçe, tiyatro salonu ve Paskal’ın evidir.

Zaman

Olayların geçtiği zaman; “yazın bir öğle üzeri”, “yazın bir cuma günü” gibi ifadelerle belirtilir.

Dil ve Anlatım

Öykünün anlatımında pek çok Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar kullanılmıştır.

Ayrıntılı ve mecazlı bir anlatıma yer verilmiştir. Betimlemelerden ve benzetmelerden faydalanılmıştır.

Öyküleyici anlatım biçimi kullanılmış aynı zamanda iç konuşma tekniğiyle desteklenmiştir.

Öykü, olayların öncesi ve sonrasını, kişilerin aklından geçenleri bilen, duygularını anlayan bir anlatıcının “ilahi bakış açısıyla” anlatılmıştır.

Konusu ve Ana fikri

Paskal insanları güldürerek hayatını kazanan bir oyuncudur. Ancak kendisi yalnız ve hüzünlü bir hayat sürmektedir. Kendini çirkin ve maskara biri olarak görmektedir. Seyirciler Paskal’ı o kadar komik buluyorlardı ki öldüğünde bile ona gülmüşlerdi. İnsanlar ölüm karşısında hüzünlenir, ancak Paskal’ın ölümü onları güldürüyor. Yazar böylece bir çelişkiyi çarpıcı bir biçimde vurguluyor. Öykü boyunca yalnız ve mutsuz bir oyuncunun insanları güldürmesi, öykü sonunda doruk noktasına çıkıyor.

Bu öyküyle yazar, dış görünümün yanıltıcı olduğunu, hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını vurguluyor. Aynı zamanda bazıları için önemsiz olan şeylerin bazıları için hayati önem taşıdığını belirtiyor.

Öykünün Türü

Pandomima öyküsü, bir olay öyküsüdür. Serim, düğüm, çözüm bölümleri bulunmaktadır. Pandomima oyuncusu Paskal’ın yaşadıkları, aşkı ve ölümü anlatılmıştır.

Genel Değerlendirme

Pandomima, Türk edebiyatının Batılı anlamda yazılan ilk öykülerinden biridir. Öykünün konusu, son derece sarsıcı ve etkileyici bir biçimde ortaya konmuştur. Öyküde; aşk, hüzün, acı, yalnızlık, hayal kırıklıkları, ölüm gibi insana ait duygu düşünce ve yaşantılar anlatılıyor. Öyküde, dönemin zihniyeti açık bir biçimde görülüyor. Öyküde geçen, Arapça ve Farsça kelimelere rağmen anlatımdaki akıcılık, hikâyeyi bir nefeste okumamızı ve bitirmemizi sağlıyor.