Mütesadif Şiiri İncelemesi

Yazan:

Mütesadif

Tecessüs: 1

Şu güzer-gâha kıl nazar;

Her belâ anda muntazar!
Gün batarken garip garip,
Kimseler yoğ iken şu sahrâda,
Kim şu mahlûk-ı dil-firib,
Kim unutmuş anı bu enhâda?
Niçin ağlar hazin hazîn,
Ne temennâsı var bu dünyada?
Acaba kim şu nâzenîn,
Kimi bekler kenâr-ı deryada?

Tecessüs: 2

Acaba kim şu sîmîn-ber,

Kime âşık kime muğber?
Tavrı pür-mânâ, hey’eti sâde,
Ser-âzâde;
Kim şu hasnâ-yı bî-hemtâ:
Acep kimdir?
Âftab âzim-i mâğrip;
O niçin olmamış gârib?
Sebep kimdir?
Ne oturmuş tek ü tenhâ,
Ne sevdada,
Kimi bekler kenâr-ı deryâda?

      Abdülhak Hamit Tarhan

Günümüz Türkçesiyle

Tesadüf eden

Anlama merakı: 1

Şu yol boyunca bir bak;

Her bela ondan beklenir!
Gün batarken garip garip,
Kimseler yok iken şu çölde
Kim şu gönül aldatan yaratık,
Kim unutmuş onu bu taraflarda
Niçin ağlar hazin hazin
Ne dileği var bu dünyada?
Acaba kim şu nazlı,
Kimi bekler deniz kenarında?

Anlama merakı: 2

Acaba kim şu gümüş tenli,

Kime âşık kime küsmüş?
Tavrı çok anlamlı, görünüşü sade,
Serbest;
Kim şu benzersiz güzellikteki kadın:
Acaba kimdir?
Güneş batıda (batmakta) kararlı;
O niçin olmamış batan?
Sebep kimdir?
Ne oturmuş tek ve yalnız,
Ne sevdada,
Kimi bekler deniz kenarında?

Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi

Nazım biçimi: serbest müstezattır.

Nazım birimi: benttir. Şiir “Tecessüs: 1” ve “Tecessüs: 2” olmak üzere iki bölümden oluşmuştur.

Ölçüsü: aruz ölçüsüdür. Ancak tek bir kalıp yerine çeşitli aruz kalıpları kullanılmıştır.

Uyak şeması: Belli bir uyak düzeni yoktur. Farklı uyak örgülerine yer verilmiştir.

Uyak ve Redifler

1.

---nazar

---muntazar   “-azar” zengin uyak

---garib

---dil-firib   “-rib” zengin uyak

---sahrâda

---enhâda    “-da” redif; “-â” tam uyak

---hazîn

---nazenîn   “-în” zengin uyak

---dünyada

---deryâda    “-da” redif; “-ya” tam uyak

2.

---sîmîn-ber

---muğber    “-ber” zengin uyak

---sâde

---ser-âzâde   “-âde” zengin uyak

---hemtâ

---tenhâ    “-â” tam uyak

---acep kimdir

---sebep kimdir   “kimdir” redif; “-ep” tam uyak

---mağrib

---gârib    “-rib” zengin uyak

---sevdada

---deryâda   “-da” redif; “-a” yarım uyak

Diğer Ahenk Unsurları

Şiirdeki asonansların büyük bir kısmı “a” sesinin kullanılmasıyla sağlanmıştır.

Şiirde “k, n” seslerinin sıkça kullanılmasıyla da aliterasyon yapıldığı görülmektedir.

Şiirin ahengini sağlayan kelime tekrarlarına da sıkça rastlamaktayız. Bu kelimelerden en çok “kim” kelimesi tekrarlanıyor. Bu kelimenin çok tekrar edilmesi sadece ahenkle değil içerikle de ilgilidir.

Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi

Şair, “Mütesadif” adlı şiirinde bir doğa betimlemesi yapıyor. Şair, doğadan edindiği izlenimleri iç dünyasını da yansıtacak bir biçimde dile getiriyor. Buna göre şair, bir ıssızlığın ve sessizliğin ortasında yapayalnız doğayı gözlemlerken deniz kıyısında yalnız bir kadın görüyor.

Bir kadın deniz kenarında hazin bir biçimde ağlamaktadır. Kadın çok güzel ve alımlıdır. Âşık ya da küskündür. Birini beklemektedir. Güneş batmakta, ancak o ışıldamaktadır. Sanki batan güneşin ardında birini beklemektedir.

Şair, şiirin birinci bölümünde doğanın tasvirine, ikinci bölümde ise gördüğü güzel kadının tasvirine ağırlık vermiştir. Şair, aslında hem doğanın hem de kadının tasvirini yaparken, kendi iç dünyasının da bir nevi tasvirini yapmaktadır. İçindeki yalnızlığı, ıssızlığı, isteklerini, kırgınlıklarını ve umutlarını yansıtmaktadır. Doğadaki çeşitli nesneler ve durumlarla çağrışımlar yapmakta, duygularını ve umutlarını bu yolla dışa vurmaktadır.

Şiirin teması: doğadır.

Dil ve Anlatım

Sanat için sanat görüşünü benimseyen şair, genellikle bireysel konuları işlemiş, bazen anlaşılır, bazen de ağır bir dil kullanmıştır. Mütesadif adlı şiirinde bireysel bir konuyu işleyen şair; doğayı lirik bir dille, betimleyici bir tarzda dile getirmiştir. Şiirde Arapça ve Farsça tamlamalara yer veren şair, kendi iç dünyasını da yansıtan farklı bir doğa tasviri yapmıştır.

Genel Değerlendirme

Abdülhak Hamit, Türk şiirinin hem içerik hem de biçim açısından büyük yeniliklere açılmasını hazırlayan şair olarak kendinden sonra gelenler tarafından üstat olarak tanınmıştır.

Batı şiirinde gördüğü her yeniliği Türk şiirine getiren şair, şiirlerinde geleneksel şiir anlayışının dışına çıkarak farklı biçimler denemiştir. Mütesadif adlı şiirinde de bu yeniliklerden izler görülmektedir.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi Nazım biçimi: koşmadır. Nazım birimi: dörtlüktür. Ölçüsü: 6+5 duraklı, 11’li h
Devamı»

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö
Devamı»

Elli Kuruş Öykü İncelemesi

Yazan:
Resim
Öykü Hakkında Cumhuriyet dönemi toplumcu gerçekçi yazarlarından Orhan Kemal’in “ Elli Kuruş ” adlı öyküsü “ Önce Ekmek ” adlı ilk öykü kitabında yer almaktadır. Öykünün Özeti Öykü, soğuk bir kış gününde gazete satan bir çocuğun sesiyle başlar. İster lapa lapa kar, ister şarıl şarıl yağmur yağsın, isterse de bütün gecenin ayazından karlar dona kesmiş olsun, sabahın beş buçuğunda karanlıkları ürperten sesiyle sokağa girerdi: “Gazete, havadis!” Öykü, gazeteci çocuğun tanıtımıyla devam eder. Babası gazetelerden birinde tahsildarlık yaparken kötü bir kadının peşine takılıp kendilerini terk etmiş. Annesi bir eczanede, haminnesi, tuzcuda çalışmaya başlamış. Bir de kardeşi varmış. Geçim sıkıntısı çektikleri için kendisi de gazete satarak aile bütçesine katkıda bulunuyormuş. Gazeteci çocuk karne zamanı birkaç gün gelmeyince yazar meraklanır. Çocuk sınavlara hazırlandığı için gazete satışını iki gün aksatmıştır. Hem okumak hem de gazete satmak onu yormuştur. Hasta düşmüş, öksürmeye
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç
Devamı»