Mütesadif Şiiri İncelemesi


Mütesadif

Tecessüs: 1

Şu güzer-gâha kıl nazar;

Her belâ anda muntazar!
Gün batarken garip garip,
Kimseler yoğ iken şu sahrâda,
Kim şu mahlûk-ı dil-firib,
Kim unutmuş anı bu enhâda?
Niçin ağlar hazin hazîn,
Ne temennâsı var bu dünyada?
Acaba kim şu nâzenîn,
Kimi bekler kenâr-ı deryada?

Tecessüs: 2

Acaba kim şu sîmîn-ber,

Kime âşık kime muğber?
Tavrı pür-mânâ, hey’eti sâde,
Ser-âzâde;
Kim şu hasnâ-yı bî-hemtâ:
Acep kimdir?
Âftab âzim-i mâğrip;
O niçin olmamış gârib?
Sebep kimdir?
Ne oturmuş tek ü tenhâ,
Ne sevdada,
Kimi bekler kenâr-ı deryâda?

      Abdülhak Hamit Tarhan

Günümüz Türkçesiyle

Tesadüf eden

Anlama merakı: 1

Şu yol boyunca bir bak;

Her bela ondan beklenir!
Gün batarken garip garip,
Kimseler yok iken şu çölde
Kim şu gönül aldatan yaratık,
Kim unutmuş onu bu taraflarda
Niçin ağlar hazin hazin
Ne dileği var bu dünyada?
Acaba kim şu nazlı,
Kimi bekler deniz kenarında?

Anlama merakı: 2

Acaba kim şu gümüş tenli,

Kime âşık kime küsmüş?
Tavrı çok anlamlı, görünüşü sade,
Serbest;
Kim şu benzersiz güzellikteki kadın:
Acaba kimdir?
Güneş batıda (batmakta) kararlı;
O niçin olmamış batan?
Sebep kimdir?
Ne oturmuş tek ve yalnız,
Ne sevdada,
Kimi bekler deniz kenarında?

Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi

Nazım biçimi: serbest müstezattır.

Nazım birimi: benttir. Şiir “Tecessüs: 1” ve “Tecessüs: 2” olmak üzere iki bölümden oluşmuştur.

Ölçüsü: aruz ölçüsüdür. Ancak tek bir kalıp yerine çeşitli aruz kalıpları kullanılmıştır.

Uyak şeması: Belli bir uyak düzeni yoktur. Farklı uyak örgülerine yer verilmiştir.

Uyak ve Redifler

1.

---nazar

---muntazar   “-azar” zengin uyak

---garib

---dil-firib   “-rib” zengin uyak

---sahrâda

---enhâda    “-da” redif; “-â” tam uyak

---hazîn

---nazenîn   “-în” zengin uyak

---dünyada

---deryâda    “-da” redif; “-ya” tam uyak

2.

---sîmîn-ber

---muğber    “-ber” zengin uyak

---sâde

---ser-âzâde   “-âde” zengin uyak

---hemtâ

---tenhâ    “-â” tam uyak

---acep kimdir

---sebep kimdir   “kimdir” redif; “-ep” tam uyak

---mağrib

---gârib    “-rib” zengin uyak

---sevdada

---deryâda   “-da” redif; “-a” yarım uyak

Diğer Ahenk Unsurları

Şiirdeki asonansların büyük bir kısmı “a” sesinin kullanılmasıyla sağlanmıştır.

Şiirde “k, n” seslerinin sıkça kullanılmasıyla da aliterasyon yapıldığı görülmektedir.

Şiirin ahengini sağlayan kelime tekrarlarına da sıkça rastlamaktayız. Bu kelimelerden en çok “kim” kelimesi tekrarlanıyor. Bu kelimenin çok tekrar edilmesi sadece ahenkle değil içerikle de ilgilidir.

Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi

Şair, “Mütesadif” adlı şiirinde bir doğa betimlemesi yapıyor. Şair, doğadan edindiği izlenimleri iç dünyasını da yansıtacak bir biçimde dile getiriyor. Buna göre şair, bir ıssızlığın ve sessizliğin ortasında yapayalnız doğayı gözlemlerken deniz kıyısında yalnız bir kadın görüyor.

Bir kadın deniz kenarında hazin bir biçimde ağlamaktadır. Kadın çok güzel ve alımlıdır. Âşık ya da küskündür. Birini beklemektedir. Güneş batmakta, ancak o ışıldamaktadır. Sanki batan güneşin ardında birini beklemektedir.

Şair, şiirin birinci bölümünde doğanın tasvirine, ikinci bölümde ise gördüğü güzel kadının tasvirine ağırlık vermiştir. Şair, aslında hem doğanın hem de kadının tasvirini yaparken, kendi iç dünyasının da bir nevi tasvirini yapmaktadır. İçindeki yalnızlığı, ıssızlığı, isteklerini, kırgınlıklarını ve umutlarını yansıtmaktadır. Doğadaki çeşitli nesneler ve durumlarla çağrışımlar yapmakta, duygularını ve umutlarını bu yolla dışa vurmaktadır.

Şiirin teması: doğadır.

Dil ve Anlatım

Sanat için sanat görüşünü benimseyen şair, genellikle bireysel konuları işlemiş, bazen anlaşılır, bazen de ağır bir dil kullanmıştır. Mütesadif adlı şiirinde bireysel bir konuyu işleyen şair; doğayı lirik bir dille, betimleyici bir tarzda dile getirmiştir. Şiirde Arapça ve Farsça tamlamalara yer veren şair, kendi iç dünyasını da yansıtan farklı bir doğa tasviri yapmıştır.

Genel Değerlendirme

Abdülhak Hamit, Türk şiirinin hem içerik hem de biçim açısından büyük yeniliklere açılmasını hazırlayan şair olarak kendinden sonra gelenler tarafından üstat olarak tanınmıştır.

Batı şiirinde gördüğü her yeniliği Türk şiirine getiren şair, şiirlerinde geleneksel şiir anlayışının dışına çıkarak farklı biçimler denemiştir. Mütesadif adlı şiirinde de bu yeniliklerden izler görülmektedir.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Yağmur Şiiri İncelemesi

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Sanat Şiiri İncelemesi

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi