İki Şehrin Hikayesi Roman İncelemesi

 

Eser Hakkında

İki Şehrin Hikâyesi, Charles Dickens’in en çok okunan romanlarından biridir. İlk defa 1859 yılında bir edebiyat dergisinde yayınlanan roman, 45 bölüm ve 464 sayfadan oluşmaktadır. Eser, dünya klasikleri arasına girmiş gerçekçi ve sürükleyici bir romandır.

Romanın Özeti

Lucie, babasının eski bir dostu olan Javis ile birlikte Paris’e babasını aramaya gider. Lucie’nin babası Doktor Manette kanun kaçağı olduğu için bir meyhanenin tavan arasında gizlenmektedir. Doktor Manette, 18 yıl bir hapishane hücresinde tek başına kaldığı için psikolojisi bozuktur. Bu nedenle İngiltere’ye mülteci olarak götürülecektir.

Manette’nin saklandığı meyhane aslında Paris’te ihtilalcilerin merkezidir. Eski yönetimin baş düşmanlarından Defarge, tavan arasını Manette’ye vermiştir. Manette, her gün geçmişini hatırlamaya çalışmaktadır. Defarge ise ihtilal zamanı geldiğinde ortadan kaldırılmasını istediği bütün aristokratların isimlerini içeren bir atkı örmektedir.

Lucie ve Jarvis’in Manette’yi Londra’ya götürmelerinden beş yıl sonra John Barsad adında biri, Charles Darnay’ın İngiltere aleyhine casusluk yaptığını iddia eder. Manetteler mahkemede beş yıl önce Fransa’dan İngiltere’ye mülteci olarak gelirken Darnay’a vapurda rastladıklarını söylerler. Avukat Sydney Carton, biraz çaba harcayarak Darnay’ı ceza almaktan kurtarır.

Mahkeme sonrasında Darnay ve Carton, Manette ailesinin evlerini sık sık ziyaret etmeye başlar. Darnay’ın aslında Fransız aristokratlarından bir ailenin mirasçısı olduğu öğrenilir. Bunun üzerine Darnay, mirası reddeder ve Fransa’ya dönmek yerine, Londra’da kalmaya karar verir.

Çalışkan ve zeki bir avukat olan Carton, Mr. Stryver’in davalarının avukatı olarak atanmıştır. O da Darnay gibi Lucie’yi sevmektedir. Ancak Carton’un içki sorunu vardır. Bayan Lucie, kendisine devamlı kur yapan bu iki gençten Darnay’ı seçerek onunla evlenir. Carton, Lucie’nin kararına saygı duyar.

Fransız ihtilalı başladığında Lucie ve Darnay’ın kızları altı yaşına gelmiştir. Charles Darnay’a Evremonde markisinden bir mektup gelir. Markis, mektupta Darnay’dan yardım istemektedir. Darnay, bu çağrıya uyarak Fransa’ya gitmeye karar verir. Darnay, Fransa’ya ayak basar basmaz tutuklanır. Tutuklandığı haberi hemen İngiltere’ye ulaşır. Lucie ve babası Doktor Manette, yardım için Fransa’ya gider.

Charles Darnay, bir süre hapis yattıktan sonra mahkemeye çıkar. Ön sıralarda oturan ve aristokratların adını atkısına ören kişi, Darnay’ın idam edilmesi ve mirasın halka dağıtılması gerektiğini iddia eder. Darnay, ailesinden kalan mirası zaten halka dağıttığını söyler. Mahkeme heyeti tarafından takdir edilerek serbest bırakılır.

Charles Darnay, daha serbest bırakılmasına sevinemeden tekrar tutuklanır. Çünkü gizli bir tanık onu vatan hainliğiyle suçlamıştır. Yeniden görülen dava sonucunda Darnay’a idam cezası verilir. Darnay’ın İngiltere’deki avukat arkadaşı Sydney Carton, Fransa’ya gelir. Bir yolunu bulup hapishaneye gizlice girmeyi başarır. Carton ile Darnay birbirine çok benzemektedir. Bu nedenle Carton, Darnay’ın yerine geçmeyi teklif eder. Önceleri buna yanaşmayan Darnay, zor da olsa sevdiği kadın ve kızı için bu teklifi kabul eder.

Sydney Carton idam edilirken Charles Darnay, Lucie ve kızıyla birlikte ülkeden kaçmaya hazırlanır. Bir kişi onları tanıyarak kaçmalarına engel olmak ister. Darnay ile bu kişi arasında arbede çıkar. Olay sırasında adamın elindeki silah patlar ve kendi kendini vurur. Darnay ve ailesi önce olay yerini sonra da Fransa’yı terk ederek İngiltere’ye gider.

Kişiler

Alexandre Manette

Önceleri çok başarılı, geleceği parlak bir doktordur. Toplumda saygı gören, zeki, anlayışlı ve olgun bir kişidir. Hapiste geçirdiği yıllar sonucunda psikolojisi bozulmuştur.

Lucie Manette

Romanda Lucie’nin sarışın oluşu ve güzelliği özellikle vurgulanmıştır. Babası Doktor Manette hapiste olduğu için yıllarca babasız yaşamıştır. Çok nazik, terbiyeli ve sevgi dolu bir kadındır.

Charles Darnay

Aristokrat bir aileye mensup olmasına rağmen ezilenlerin ve yoksulların yanında yer alan yardımsever bir kişidir. Lucie Manette ile evli olan Darnay, öğretmenlik yapmaktadır.

Hiçbir suç işlemediği halde hem İngiltere’de hem de Fransa’da hainlikle suçlanıp yargılanmıştır. İngiltere’de kendisine iftira atıldığı anlaşılıp serbest bırakılır. Ancak Fransa’da hiçbir suç işlememesine rağmen idama mahkûm edilir.

Sydney Carton

İngiltere’de avukatlık yapmaktadır. Görünüş olarak Charles Darnay’a çok benzemektedir. O da Lucie’ye âşıktır. Ancak Lucie, Darnay’ı seçince onun bu kararına saygı duyar. İçki sorunu olan mutsuz bir kişiliktir.

Jarvis Lorry

Doktor Manette’nin en yakın dostlarından biri ve kızının koruyucularındandır.

Marki St. Evremonde

Yaklaşık 60 yaşında, maske gibi bir yüze sahip olan Marquis St. Evremonde Charles Darnay’ın amcasıdır. Marki romanda, kibirli Fransız aristokrasisini simgelemektedir.

Madam Defarge

İhtilalcilerin önde gelen kadınlarından biridir. Aristokratlara karşı acımasızdır.

Ernest Defarge

Madam Defarge’nin kocasıdır. Eşi gibi o da ihtilalcilerdendir ve aristokratlara karşı acımasızdır. Meyhanesini ihtilalcilerin buluşma yeri olarak kullanır.

John Barsad

Charles Darnay’ın İngiltere aleyhine casusluk yaptığını iddia eder. Yalancı, sahtekâr ve dolandırıcı bir kişiliktir.

Stryver

Londra’da bir avukattır. Sydney Carton karakteri onun altında çalışmaktadır. Romanda ilk olarak Darnay’ın savunmasında danışman olarak karşımıza çıkar.

Jerry Curuncher

Tellson bankasının çalışanlarındandır. Yardımsever bir kişiliği vardır.

Bayan Pross

Lucie’nin iyi kalpli fedakâr hizmetçisidir.

Mekân

Romandaki olaylar Fransa’nın Paris ve İngiltere’nin Londra şehirlerinde geçer.

Zaman

Romanda olayların geçtiği zaman, Fransız İhtilalinin (1789-1799) öncesi ve sonrasını kapsamaktadır.

Anlatıcının Bakış Açısı

Roman ilahi (hâkim) bakış açısıyla anlatılmıştır. Anlatıcı yaşanmış ve yaşanacak her şeyi bilir, görür ve duyar. Bu durum kişilerin aklından geçeni okumaya ve psikolojilerini yansıtmaya kadar uzanır. Anlatıcı olayların dışındadır. Olaylar üçüncü tekil şahıs tarafından anlatılır.

Romanın Türü

Realizm akımı özelliklerini taşıyan yapıt, tarihi roman türüne girer.

Konusu ve Teması

Roman, Fransız İhtilali öncesi ve sonrasında Doktor Manette, kızı Lucia, ona âşık Darnay ve Carton etrafında kurgulanmıştır.

Romanda; insan doğası, aşk, adalet ve fedakârlık temaları ayrıntılı bir biçimde işlenmiştir.

Dil ve Anlatım

Roman; açık, yalın, akıcı ve sürükleyici bir üslupla yazılmıştır.

Romandaki kişiler ayrıntılı olarak tasvir edilmiş, iç ve dış dünyaları başarıyla yansıtılmıştır.

Genel Değerlendirme

İki Şehrin Hikâyesi, şiddetin toplumları nasıl etkileyebileceği ve insan doğasının karmaşıklığını derinlemesine inceleyen etkileyici bir yapıttır. Roman, Fransa’nın karmaşık bir döneminde yaşanan olaylarını anlatsa da günümüzde hâlâ dünya edebiyatının en büyük eserlerinden biri sayılıyor.

Romanı önemli kılan ve çok okunmasının nedenlerinden biri de Fransız İhtilalinden önce ezilen, sömürülen, yok sayılan bir halkın bir anda soylularla yer değiştirmesi sonucunda neler yapabileceğini gözler önüne sermesidir.