Geçmiş Yaz Şiir İncelemesi

Yazan:

Geçmiş Yaz

Rü’yâ gibi bir yazdı. Yarattın hevesinle,
Her ânını, her rengini, her şi’rini hazdan.
Hâlâ doludur bahçeler en tatlı sesinle;
Bir gün, bir uzak hâtıra özlersen o yazdan

Körfezdeki dalgın suya bir bak, göreceksin:
Geçmiş gecelerden biri durmakta derinde;
Mehtâb… iri güller… ve senin en güzel aksin…
Velhâsıl o rü’yâ duruyor yerli yerinde!

                         Yahya Kemal Beyatlı

Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi

Şiirin nazım birimi: Benttir. Bentler dörtlüklerden oluşturulmuştur.

Şiirin ölçüsü: Aruz ölçüsüdür. Şiir, aruzun mef’ûlü / mefâîlü / mefâîlü / feûlün kalıbıyla yazılmıştır.

Şiirin uyak şeması: “abab cdcd” biçimindedir.

Şiirin Ahenk Unsurları

1. Bent (dörtlük)

---hevesinle
---sesinle         “-inle” redif; “-es” tam uyak
---hazdan
---yazdan         “-dan” redif; “-az” tam uyak

2. Bent (dörtlük)

---göreceksin  
---aksin           “-ksin” zengin uyak (Burada kelime kökü “aks (yansıma)”tır.)
---derinde
---yerinde      “-de”redif; “-erin” zengin uyak

Şiirdeki Diğer Ahenk Unsurları

Şiirde uyak ve rediflerin dışında bazı ses ve kelime tekrarlarıyla ahenk güçlendirilmiş, böylece şiire hem akıcılık hem de bütünlük kazandırılmıştır.

Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi

“Geçmiş Yaz” yaşanan bir aşkın şiiridir. Şiirin teması “sevgiliye duyulan özlem”dir.

Şiir “Rü’yâ gibi bir yazdı” dizesiyle başlar. “Velhâsıl o rü’yâ duruyor yerli yerinde” dizesiyle biter. Şair, ilk dizede yazı rüyaya benzeterek aşkın güzelliğini, ona yaşattığı duyguları ve benliğinde bıraktığı etkiyi hissettiriyor. Son dizeden ise hâlâ aynı duygular içinde olduğunu geçmişi unutamadığını anlıyoruz.

Şair, geçmiş yaz yaşadığı aşkın her anını, her rengini, her şiirini yeniden yaşamakta, sevdiği kadının sesini bütün tatlılığıyla gezdikleri bahçelerde duymaktadır.

Şiirde geçen körfez bir ayna görevi görmektedir. Şair, bu aynada bir özlemin ve derin bir aşkın izlerini görmektedir.

Âşık olan herkes gibi şair de gördüğü her şeyde sevgilinin izlerine rastlamaktadır. Mehtap, güller ve sevgilinin suya vuran aksi tüm canlılığıyla yerli yerinde durmaktadır. Bütün bunlar şaire inanılmaz duygular yaşatmaktadır. Şair, sevgilinin özlemiyle yanıp tutuşmaktadır. Dalgınlığı bu yüzdendir. Buradaki “dalgın su” şairin benliğini ve aşkının derinliğini simgelemektedir.

Şiirde geçen “rüya, yaz, renk, şiir, ses, bahçe, körfez, mehtap, iri güller ve akis” kelimelerinin her biri farklı bir anlam taşımakta, şairi anlatılmaz duygularını ifade etmektedir.

Dil ve Anlatım

Saf (öz) şiir anlayışıyla yazılan şiir, lirik bir anlatıma sahiptir. Bireysel duyarlılıkların ön plana çıktığı şiirde ritme, ahenge ve söyleyiş güzelliğine ağırlık verilmiştir.

Şiirde açık, yalın ve akıcı bir dil kullanılmıştır. Şair duygu ve hayallerini doğrudan değil dolaylı bir yoldan anlatmaya, söylemek istediklerini çağrışımlar yoluyla hissettirmeye çalışmıştır.

Şiirdeki anlatım, okuyucunun hayallerini ve özlemlerini harekete geçiren, farklı çağrışımlarla şiirin anlamını okuyucunun anlayışına göre genişleten bir yapıdadır.

Edebi Sanatlar

“Rü’yâ gibi bir yazdı” dizesinde “benzetme sanatı” vardır. Burada “yaz” benzeyen, “rüya” benzetilen, “gibi” benzetme edatıdır.

“Velhâsıl o rü’yâ duruyor yerli yerinde!” dizesinde “istiare sanatı” vardır. Bu dizede benzeyen söylenmeyip sadece benzetilen “rüya” söylenmiştir.

İkinci dörtlükteki “dalgın su” kelimesinde “kişileştirme sanatı” vardır. Dalgın olma durumu insanlara has bir özelliktir.

Genel Değerlendirme

Şiiri güzel ve unutulmaz yapan, yalnızca “tema”sı değil, aynı zamanda onun işleniş biçimidir. Şiirin en belirgin özelliklerinden biri de yaşanan duyguların farklı çağrışımlar yapacak biçimde anlatılmasıdır. Şairin kendine özgü buluşları ve duygularını somut nesnelerle anlatma yoluna gitmesi, şiire ayrı bir özellik katmıştır.

Şiir herkesin anlayabileceği, ancak farklı duygular çağrıştıran bir tarzda yazılmıştır. Türk edebiyatı içersinde çok okunan ve çok beğenilen şiir, herkesin anlatmak isteyip de anlatamadığı duyguları yansıtmaktadır.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Sanat Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar o...
Devamı»

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g...
Devamı»

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö...
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenm...
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç...
Devamı»